وقتی صحبت از سلامتی به میان میآید، غذای سالم اهمیت پیدا میکند، از تنقلات و میانوعدههای سالم و مقوی حرف میزنیم، همه یاد میوهها و سبزیجات مختلف و رنگارنگی میافتند که تقریباً توی همه خانهها هم پیدا میشود، بخصوص سر سفره ایرانیها، همراه صبحانه، نهار و شام. به عنوان نمونه میتوان سبزی خوردن و سالاد را نام برد که جزو جداییناپذیر سفره ایرانی است. در فصل زمستان هم انواع شور و ترشی که بالاخره آنها هم از سبزیجات مختلف درست شدهاند.
با اینکه بارها از فوائد بیشمار میوهها و سبزیها گفته شده، ولی باز هم میتوانیم از آنها بگوییم، از روش نگهداری و شیوه مصرفشان.
سبزیها به صورت خام، پخته یا سرخ شده مصرف میشوند. البته بهتر است بدانیم اگر بتوانیم سبزیجات را بیشتر به صورت خام مصرف کنیم، از ویتامینها و مواد غذایی موجود در آنها نیز بیشتر بهره میبریم.
سبزیجات خام
خیلی از سبزیجات را میتوانیم به صورت خام مصرف کنیم که البته بهترین روش هم هست. سبزیجاتی مثل کاهو، انواع کلم، هویج، گوجه فرنگی و... را میتوان به راحتی به صورت خام استفاده کرد، البته در صورتی که مشکلی در هضم غذا نداشته باشید.
همچنین خوب است بدانیم استفاده از سبزیجات خام به صورت روزانه میتواند بسیاری از ویتامینهای مورد نیاز بدن را فراهم کرده و در ضمن فیبر لازم را هم تامین کند.
سبزیجات پخته
بعضی از سبزیجات مثل سیبزمینی یا چغندر را نمیشود به طور خام مصرف کرد. بنابراین مشخص است که باید این سبزیجات را همراه آب پخته و بعد مصرف کنیم. بهترین روش برای پخت اینگونه سبزیجات این است که اول بگذاریم آب جوش بیاید. سپس سبزیجات مورد نظر را در ظرف بریزیم تا پخته شوند. البته بهتر است برای پخت سبزیها از ظروف لعابی استفاده شود. همچنین لازم است دقت داشته باشید، سبزیجات را باید با حداقل میزان آب بپزیم تا بعد از پخته شدن مقدار زیادی آب همراهش نباشد. درضمن به یاد داشته باشید که حتماً باید از آن آبی که همراه سبزی پخته شده نیز استفاده کنیم. برای حفظ رنگ اصلی سبزی و خوشرنگ ماندن آن، بهتر است هنگام پختن در ظرف را بگذاریم.
اسفناج یکی از سبزیجات مفید و پرخاصیت است، اما برای مصرف این سبزی دقت داشته باشید آن را قبل از پختن خرد نکنید. بگذارید اسفناج کمی بپزد و بعد از پخته شدن آن را بکوبید. با این کار ویتامین بیشتری را در خود حفظ میکند.
بعضی از سبزیجات مثل گلکلم و نخودفرنگی بهتر است با نمک پخته شود تا مزه بهتری بگیرد. بعضی از سبزیها مثل هویج هم باید با کمی شکر جوشانده شود. پس همه سبزیها مثل هم نیستند و طرز تهیه و مصرف آنها یکی نیست.
البته بیشتر سبزیها را میشود هم خام مصرف کرد و هم پخته، ولی این نکته را هم به یاد داشته باشید که برای پختن سبزی بهتر است آنها را بخارپز کنیم؛ به این صورت ویتامین بیشتری در سبزی باقی میماند.
سبزیجات خشک
خشک کردن سبزیجات از فریز کردن آنها بهتر است، زیرا سبزی خشک ویتامین بیشتری را در خود نگه میدارد و زمان بیشتری هم میتوانیم آنها را نگهداری کنیم. برای خشک کردن سبزیجات باید آنها را پاک کرده و تمیز بشوئیم. پس از شستشو نیز باید صبر کنیم تا آب آن کامل گرفته شده و خشک شود. بعد آنها را در مکانی که سایه است خشک میکنیم.
البته خیلی از خانمهای خانهدار سبزی را در آفتاب خشک میکنند، در حالی که این کار باعث زرد شدن سبزی میشود. بنابراین بهتر است سبزیجات را در سایه خشک کنیم. البته در دورانی نه چندان دور، برخی از مواد غذایی را که در فصلی خاص یافت نمیشد نیز خشک میکردند. مثلا روزگاری در فصل زمستان بادمجان نبوده است به همین دلیل مردم در تابستان بادمجانها را به نخ کشیده و در اتاق یا انباری میبستند تا خشک شود و برای زمستان آماده باشد، اما امروز شرایط فرق کرده، حالا حتی در سردترین روزهای سال هم بادمجان وجود دارد.
سبزیجات یخزده
فریز کردن هم نوعی دیگر از نگهداری مواد غذایی است که امروز هم طرفداران زیادی پیدا کرده است. سبزیجات را میتوان بطور متوسط 8 تا 12 ماه در فریزر نگهداری کرد. البته بهتر است برای فریزری کردن از قبل سبزیجات را سرخ نکرده و به صورت خام در فریزر بگذاریم. سپس هر زمانی که نیاز داشتیم میتوانیم آنها را از فریزر درآورده و استفاده کنیم. به عنوان نمونه سبزیجاتی مانند نخودفرنگی، کرفس و لوبیا را میشود خام در فریزر نگهداری کرد.
بهتر است بعضی از سبزیجات مثل لوبیا، هویج یا باقلا را اول به مدت چند دقیقه در آب جوش بگذاریم و بلافاصله آنها را در آب سرد بریزیم. بعد از سرد شدن آنها را در کیسههای نایلونی گذاشته و در فریزر جا دهیم. کیسههای فریزر باید بسیار محکم و مقاوم باشد تا رطوبت سبزی از بین نرود.
همچنین نباید سبزی را پس از اینکه از فریزر بیرون آوردیم، دوباره داخل فریزر بگذاریم. چون در اثر آب شدن سبزی ارزش غذایی آن نیز کاهش مییابد. بنابراین مهم است سبزیها را طوری بستهبندی کنیم که برای مصرف یک وعده مناسب باشد.
در نهایت باز هم تاکید میکنیم که سبزیها چه خام باشند و چه پخته برای بدن ما مفید هستند و حتماً باید در برنامه غذایی ما جای بگیرند.